điều trị mụn
Mụn là gì?
Mụn trứng cá là một tình trạng rối loạn của hệ thống nang lông tuyến bã và có thể tự khỏi được. Mụn trứng cá có thể gặp ở bất kỳ độ tuổi nào nhưng thường gặp nhất là ở độ tuổi dậy thì. Là giai đoạn mà tuyến bã nhờn hoạt động mạnh nhất.
Thông thường, mụn trứng cá nổi ở vùng mặt, lưng, ngực hay bả vai… Đây là những vùng tập trung nhiều sợi bã nhờn trên cơ thể.
mụn ở người lớn
Mặc dù mụn trứng cá thường không gây nguy hiểm và có thể tự khỏi, nhưng nó có thể để lại những vết thâm trên da.
Trong y khoa còn gọi là tăng sắc tố sau viêm – Postinflammatory hyperpigmentation – PIH, và đáng sợ nhất là những di chứng lâu dài như sẹo lõm, sẹo lồi.
Có bao nhiêu loại mụn?
Mỗi loại mụn sẽ có cách chữa tương đối khác nhau. Tùy theo mức độ nặng nhẹ mà mụn trứng cá có thể được chia thành các loại dưới đây:
- Mụn đầu trắng (lỗ chân lông đóng kín)
- Mụn đầu đen (lỗ chân lông mở)
- Sẩn (những nốt nhỏ màu đỏ, mềm)
- Mụn mủ (những nốt sẩn có mủ ở đầu)
- Mụn bọc (Các cục u lớn, cứng, đau đớn dưới da)
- Mụn nang (Đau nhức, có cục mủ dưới da)
- Mụn trứng cá thường xuất hiện trên mặt, trán, ngực, lưng trên và vai.
Điều trị mụn với bác sĩ da liễu
Để chữa mụn trứng cá hiệu quả, bạn nên sử dụng thuốc đặc trị mụn trứng cá để có thể kiểm soát tình trạng sưng viêm của chúng cũng như lượng dầu dư thừa.
Tuy nhiên các thuốc trị mụn trứng cá hiệu quả, an toàn thường được sử dụng thuốc trị mụn dưới sự theo dõi chặt chẽ của bác sĩ da liễu và được kê toa sau khi đã khám lâm sàng. Bạn nên tránh việc tự ý sử dụng thuốc trị mụn hiệu quả để đảm bảo an toàn.
Thuốc kê toa
Một số loại thuốc trị mụn trứng cá được các bác sĩ da liễu thường kê toa như:
- Benzoyl peroxide
- Kháng sinh
- Tretinoin
- Adapalene
- Acid azelaic hoặc kết hợp retinoid để sử dụng bôi lên da (một dạng hợp chất giống vitamin A).
Để trị mụn trứng cá bằng các phương pháp trên hiệu quả và sử dụng tốt một số loại thuốc trị mụn. Bạn nên đến gặp trực tiếp các bác sĩ da liễu càng sớm càng tốt. Vì thời gian để trị mụn trứng cá là khá quan trọng.
Nếu để mụn càng lâu thì tình trạng viêm cũng như các sang thương sẽ ngày càng trở nên nghiêm trọng hơn và đây chính là tác nhân chính gây ra sẹo mụn (sẹo rỗ).
Mất bao lâu sẽ thấy kết quả trên da?
Ngoài ra, do tình trạng da của mỗi người rất khác nhau nên các bác sĩ da liễu tại Grace Skincare Clinic thường thiết kế một liệu trình trị mụn trứng cá riêng biệt. Tùy từng loại da của từng người (bao gồm cả sử dụng thuốc bôi trị mụn, sử dụng thuốc uống trị mụn, dưỡng da chuyên sâu…).
Thông thường sau 2-4 tuần, các tình trạng sưng viêm sẽ thuyên giảm và sẽ khỏi hẳn chỉ trong vòng 2 tháng trị mụn với bác sĩ da liễu.
Điều trị mụn với thuốc không kê toa
Đối với những trường hợp mụn nhẹ và ít, bạn có thể có được hiệu quả cải thiện da bằng thuốc trị mụn trứng cá không kê toa tại nhà như benzoyl peroxide và salicylic acid 2%.
Benzoyl peroxide 5% (dạng thoa)
Đây là thành phần trị mụn có khả năng chống viêm nhẹ, có thể làm chết hoặc ngăn chặn vi khuẩn P.acnes phát triển. Nên thoa từ từ với một lớp mỏng tại vị trí những nốt mụn viêm hoặc vùng da bị mụn trứng cá.
Tuần đầu tiên nên bôi 1 lần/ngày và tuần thứ 2 có thể tăng lên 2 lần/ngày. Tránh bôi quá nhiều nếu không da sẽ đỏ hoặc có hiện tượng bong tróc. Tránh bôi khu vực quanh mắt.
Benzoyl peroxide 10%
Nếu mụn trứng cá của bạn không cải thiện sau 4 đến 6 tuần, hãy thử cách trị mụn trứng cá bằng một loại kem hoặc gel với nồng độ Benzoyl peroxide 10%.
Salicylic acid 2%
Bạn chỉ cần thoa một lớp mỏng, nhẹ nhàng lên những nốt mụn để trị mụn. Theo các chuyên gia da liễu tại Grace Skincare Clinic, trị mụn trứng cá bằng các loại thuốc chứa axit salicylic có thể làm thông thoáng lỗ chân lông, có tác dụng giúp kiểm soát tốt bã nhờn.
Lưu ý khi dùng thuốc không kê toa
Nếu bạn thuộc da hơi tối màu
Bạn có thể cần phải hạn chế sử dụng benzoyl peroxide trong quá trình trị mụn vì nó có thể làm mất màu da, khiến da trở nên không đồng đều. Tốt nhất nên sử dụng một số loại thuốc trị mụn trứng cá bằng thuốc dưới sự giám sát của bác sĩ da liễu.
Đừng lạm dùng nhiều sản phẩm trị mụn
Đừng lạm dụng việc sử dụng nhiều sản phẩm trị mụn trứng cá, bởi có thể khiến tình trạng da bị mụn trở nên tồi tệ hơn.
Tránh các sản phẩm chăm sóc da có cồn
Sử dụng một số sản phẩm trị mụn hay chăm sóc da chứa cồn có thể gây kích ứng da, sưng đỏ. Và có thể làm mụn trứng cá ngày càng nặng hơn, dẫn đến dễ nhiễm trùng và để lại sẹo trên da.
Các phương pháp trị mụn cấp tốc
Liệu trình trị mụn thường sẽ kéo dài và cần sự kiên nhẫn để có thể trị mụn tận gốc và duy trì kết quả. Tuy nhiên, đôi khi bạn sẽ cần một giải pháp nhanh chóng hơn để có thể làm giảm mụn tạm thời, khi đó, bạn có thể sử dụng các giải pháp dưới đây:
Miếng dán trị mụn
Với chỉ duy nhất một thành phần là hydrocolloid, hầu hết mọi loại mụn cám, mụn đầu trắng, mụn mủ sẽ xẹp và được hút ra chỉ sau khoảng 5h-24h.
Bạn hoàn toàn có thể nhìn thấy nhân mụn ngay trong miếng dán. Với mụn bọc, sưng, viêm có thể sẽ mất 1-3 ngày để xẹp dần.
Đây là một trong những cách có tác dụng giúp trị mụn cấp tốc an toàn cho bạn và có thể thực hiện trị mụn tại nhà.
Hiện nay, với cách chữa mụn cấp tốc bằng miếng dán mụn: tùy theo diện tích mụn bạn có thể chọn kích cỡ miếng dán phù hợp.
Bạn chỉ dán khi nổi mụn và vẫn dán sau khi hết mụn 1-2 ngày để lấy hết nhân mụn còn sót lại trong lỗ chân lông.
Beta hydroxy acid (BHA)
Tuy BHA có tác dụng chính là tẩy da chết dạng hóa học nhưng vì làm sạch các ổ vi khuẩn khiến mụn hết rất nhanh. Phương pháp trị mụn trứng cá bằng BHA cũng được sử dụng.
Tuy nhiên chỉ có kết cấu dạng gel, lotion dùng vào ban đêm mới có thể ngấm vào da và phát huy hết tác dụng. Các loại sản phẩm chứa BHA ở dạng rửa trôi như sữa rửa mặt thì sẽ không đủ thời gian để có hiệu quả trên da.
Vậy nên có thể nói sử dụng BHA có thể vừa là lotion. Vừa có tác dụng loại bỏ da chết và vừa có tác dụng trị mụn.
Đa số trường hợp mụn ít và nhẹ như mụn đầu trắng hay đầu đen, BHA sẽ có tác dụng loại bỏ mụn cám, mụn đầu trắng chỉ sau 2-5 ngày.
Với mụn mủ, sưng viêm có thể mất nhiều thời gian trị mụn và cần cẩn trọng hơn. Dùng khoảng 2 giọt/ lần vào mỗi tối và đừng quên bôi kem chống nắng vào ban ngày để bảo vệ da nhé.
Bột trà xanh matcha
Hiện nay, sử dụng bột trà xanh matcha cũng cải thiện được da mụn. Tuy nhiên, cần phân biệt rõ bột trà xanh và trà xanh matcha. Một giống trà Nhật có quy trình sản xuất khắt khe cho ra chất lượng vượt trội hơn hẳn.
Nếu như trong trà xanh bình thường, lượng EGCG chỉ chiếm 30% thì trong trà xanh matcha chiếm tới 70%.
EGCG là chất chống lão hóa mạnh hơn vitamin C 100 lần và vitamin E 25 lần, có khả năng chống lão hóa, làm mịn da, giảm tiết dầu đáng kể.
Lượng dầu được kiểm soát thì mụn cũng từ đó thuyên giảm trong khoảng 15 ngày – 1 tháng. Bạn có thể trị mụn trứng cá bằng cách pha 1 muỗng cafe bột trà xanh matcha với 2-4 muỗng sữa chua không đường. Trộn đều rồi đắp lên mặt trong khoảng 15-20 phút, 2 lần/ tuần.
Bạn cần lưu ý rằng những giải pháp trị mụn cấp tốc trên chỉ đem lại kết quả tạm thời. Để có được kết quả trị mụn hiệu quả lâu dài, bạn vẫn nên thăm khám và thực hiện theo những chỉ dẫn của bác sĩ da liễu.
Chăm sóc da mụn như thế nào?
Để chăm sóc da mụn đạt hiệu quả, trước tiên bạn nên hiểu rõ da của mình. Nếu biết được da bạn thuộc loại nào thì việc lựa chọn các loại sản phẩm cũng như cách trị mụn trở nên dễ dàng hơn:
Da khô: Nếu da bạn khô thì da sẽ thường bong tróc, thô ráp.
Da nhờn: Nếu bạn thuộc da nhờn thì da dễ bóng dầu và lỗ chân lông to.
Da hỗn hợp: Nếu là da hỗn hợp thì có thể da bạn sẽ nhờn ở vùng chữ T và bình thường hoặc hơi khô ở khu vực khác (khu vực chữ U).
Da nhạy cảm: Thường rất dễ bị kích ứng như nổi mẩn đỏ, ngứa sau khi trang điểm hoặc sử dụng các mỹ phẩm khác. Bạn có thể sẽ cảm thấy hơi châm chích hoặc ngứa sau khi sử dụng một số sản phẩm.
Da thường: Là một làn da lý tưởng, da có độ cân bằng (không quá khô cũng không quá dầu), mềm mịn và không nhạy cảm.
Làm sạch da để ngăn ngừa mụn
Việc làm sạch da có tác dụng giúp bạn kiểm soát được nguy cơ vi khuẩn, tế bào chết, bụi bẩn tích tụ khiến mụn có thể viêm trầm trọng hơn.
Vậy làm sạch da, loại bỏ vi khuẩn và loại bỏ tế bào chết, bụi bẩn như thế nào cho hợp lý để từ đó loại bỏ mụn?
Không rửa mặt quá nhiều lần
Da có thể bị khô nếu bạn rửa quá nhiều lần hoặc tình trạng da khô có thể kích thích tuyến nhờn tiết nhiều dầu hơn.
Vì vậy mỗi ngày bạn chỉ nên rửa 1-2 lần/ngày với sữa rửa mặt có độ pH cân bằng là phù hợp với hầu hết mọi loại da.
Sử dụng nước ấm rửa mặt buổi sáng thay vì sữa rửa mặt
Buổi sáng thức dậy bạn có thể rửa bằng nước ấm, sau đó dùng khăn mềm để thấm khô hoặc vỗ nhẹ đến khi da khô.
Còn đối với ban đêm, bạn nên tẩy trang và rửa với sữa rửa mặt dịu nhẹ, có tác dụng giúp loại bỏ đượctế bào chết, bụi bẩn và loại bỏ lớp trang điểm.
Rửa mặt với nước thường sau khi vận động
Nếu trong ngày có vận động thể dục thể thao, bạn có thể rửa với nước thường để làm sạch mồ hôi, dầu, tế bào chết, bụi bẩn và vi khuẩn tránh tạo điều kiện cho mụn trứng cá phát triển do vi khuẩn.
Các sản phẩm dưỡng da
Đối với các sản phẩm dưỡng da bạn nên chú ý lựa chọn các loại sản phẩm trên nhãn có ghi không dầu (non-comedogenic hoặc oil-free) để tránh tránh tình trạng bít tắc lỗ chân lông. Ban ngày, nên sử dụng kem chống nắng với độ SPF lớn hơn 30.
Ngoài làm sạch da, các bác sĩ da liễu tại Grace Skincare Clinic đã nghiên cứu và đưa ra những gợi ý đơn giản, dễ thực hiện trong việc chăm sóc từng loại da. Bao gồm việc lựa chọn mỹ phẩm hợp với từng loại da: da thường, da nhờn, da nhạy cảm, da khô, da hỗn hợp.
Chữa mụn tại nhà mang đến nhiều rủi ro
Việc tự ý sử dụng một số loại thuốc theo toa hoặc không theo toa trong quá trình điều trị da mụn tại nhà có thể không đem lại hiệu quả cao và thậm chí gây tác dụng phụ.
cach tri mun tan goc
Trong trường hợp mụn trứng cá nặng hơn và bạn không chắc chắn về chế độ chăm sóc của mình. Tốt nhất nên đến gặp trực tiếp bác sĩ da liễu để điều trị trước khi tình trạng trở nên nghiêm trọng hơn. Các bác sĩ da liễu sẽ là người kiểm tra lâm sàng và lên phác đồ điều trị một cách khoa học.
Phòng ngừa sẹo sau mụn như thế nào?
Khi mụn hết, sẹo sau mụn trở thành vấn đề quan trọng tiếp theo mà bạn nên quan tâm. Sẹo rỗ do mụn sẽ cần nhiều thời gian để điều trị và hồi phục.
Vì vậy, việc phòng ngừa sẹo lúc nào cũng tốt hơn là điều trị. Bên cạnh đó, Bác sĩ da liễu sẽ khuyên bạn nên thực hiện những điều sau đây để phòng ngừa sẹo sau mụn:
Không tự ý nặn mụn
Khi gặp trường hợp mụn sưng viêm, tốt nhất bạn không nên tự ý nặn mụn, nhất là khi mụn chưa có cồi. Vì khi nặn mụn sẽ vô tình tạo thêm sang thương, gây mất mô da, dễ dàng để lại sẹo và khó điều trị về sau.
Hạn chế chạm tay lên da
Việc chạm tay vào mụn không những vô tình mang theo vi khuẩn mà còn làm tăng nguy cơ để lại sẹo mụn. Tốt nhất bạn không nên chà xát hoặc chạm mạnh vào mụn, nhất là lúc rửa mặt.
Kiên nhẫn
Cần theo đúng một liệu trình và đủ kiên trì để thấy được hiệu quả điều trị. Bạn có thể mất từ 3 đến 6 tuần hoặc lâu hơn để thấy sự cải thiện của da và nhận thấy sự thay đổi rõ rệt hoặc khỏi hẳn trong 12 tuần.
Nguyên nhân gây mụn là gì?
Để có thể loại bỏ mụn tận gốc từ bên trong, việc xác định nguyên nhân gây ra tình trạng mụn trứng cá là rất quan trọng.
Theo các bác sĩ da liễu tại Grace Skincare Clinic, mụn trứng cá chịu tác động bởi nhiều yếu tố.
Tuy nhiên tác nhân chính gây ra mụn trứng cá chính là sự hoạt động quá mức của nang lông tuyến bã, khiến cho bã nhờn được tiết ra nhiều hơn. Kết hợp với vi khuẩn P. ances, tế bào chết, bụi bẩn trên da gây nên tình trạng tắc nghẽn nang lông.
Tình trạng tắc nghẽn lỗ chân lông sẽ gây viêm nhiễm và gây nên tình trạng mụn trứng cá trên da.
Một số yếu tố có thể thúc đẩy mụn phát triển
Hormones
Hormone là các chất hoá học được tiết ra trong cơ thể có tác dụng giúp điều tiết các chức năng và quá trình trao đổi chất trong cơ thể. Sự thay đổi hormone gây ra rất nhiều vấn đề về sức khỏe.
Đây cũng chính là yếu tố gây ra mụn. Đối với phái nữ, trước và sau kỳ kinh nguyệt hoặc thậm chí trong thời kỳ mãn kinh, thường gặp vấn đề này do sự thay đổi lượng hormone.
Những thay đổi hoặc dao động hormone rất khó dự báo và nằm ngoài tầm kiểm soát của chúng ta. Tuy nhiên, sự thay đổi bất thường về hormone có thể được giải quyết bằng một số loại thuốc.
nguyên nhân khiến da bị mụn
Môi trường và sự ô nhiễm
Đây là một trong những tác nhân chủ yếu gây ra tình trạng mụn. Ô nhiễm khói bụi cùng nhiệt độ và độ ẩm cao gây bít tắc lỗ chân lông, giúp vi khuẩn trú ẩn và gây viêm.
Chúng ta có thể ngăn chặn phần nào bằng cách đeo khẩu trang, tránh tiếp xúc trực tiếp với khói xe khi lái xe. Tuy nhiên, với đặc điểm khí hậu nhiệt đới ở Việt Nam thì điều này không thể tránh được hoàn toàn.
Stress
Sau khi thăm khám cho hàng ngàn lượt bệnh nhân, Grace Skincare Clinic nhận thấy một thực tế rằng stress là một trong những tác nhân gây tình trạng mụn.
Căng thẳng quá mức có thể khiến các tuyến bã nhờn trên da tăng cường hoạt động và tuyến bã nhờn tiết ra nhiều dầu hơn.
Đối với những người gặp stress, điều quan trọng là phải tìm cách để khắc phục. Thiền và hít thở sâu, cũng như thói quen tập thể dục thường xuyên có tác dụng giúp kiểm soát mức độ stress.
Ngoài ra còn giúp giảm hoạt động của tuyến bã nhờn, tăng cường sức khỏe cho cơ thể cũng như cải thiện tình trạng da cho bạn.
Các sản phẩm tạo kiểu tóc
Đây là một trong những nguyên nhân ít được chú tâm đến. Các loại gel và các loại kem tạo kiểu tóc là một trong những thủ phạm chính trong việc gây ra sự sần sùi ở vùng trán.
Các loại mỹ phẩm này có thể chảy xuống vùng da trán, làm tắc nghẽn lỗ chân lông. Là nơi trú ẩn của vi khuẩn và sẽ dẫn đến các nốt mụn viêm đỏ do vi khuẩn.
Sử dụng sản phẩm dưỡng da không phù hợp
Nếu bạn có làn da dầu, bạn có thể sẽ có khuynh hướng sử dụng một số loại mỹ phẩm mà bạn nghĩ rằng sẽ giữ cho da bạn được khô hơn (đặc biệt là một số loại có chứa cồn).
Tuy nhiên, nếu da quá khô sẽ kích thích tuyến bã nhờn tiết ra nhiều dầu hơn để cân bằng độ ẩm cho da. Tuyến bã nhờn tiết ra nhiều có thể khiến mụn dễ dàng phát triển và tình trạng này trở nên trầm trọng hơn.
Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ da liễu của bạn để lựa chọn và sử dụng một số loại thuốc hợp với tình trạng mụn. Tránh thay đổi một số sản phẩm một cách thường xuyên vì điều này cũng dễ gây kích ứng da của bạn.
sử dụng sản phẩm không phù hợp gây mụn
Rửa mặt quá nhiều
Đã đến lúc chúng ta nên thôi tin rằng mụn sẽ xảy ra khi da mặt không được rửa thường xuyên. Mỗi ngày, bạn chỉ cần rửa với sữa rửa mặt tối đa 2 lần. Trong lúc rửa, hãy hạn chế những hành động chà xát quá mạnh khi .
Trong ngày, nếu cảm thấy da mặt tiết quá nhiều dầu, bạn có thể rửa lại với nước trắng. Bạn cũng nên chú ý lựa chọn và sử dụng các loại sữa rửa mặt phù hợp. Không chứa cồn và xà phòng để giữ được độ ẩm nhất định cho da.
Đừng khiến da của bạn quá khô, vì như đã nói ở trên, khi da khô, cơ thể bạn sẽ sản xuất ra dầu nhiều hơn để bù đắp lại. Đó là cơ chế tự nhiên của da và điều đó sẽ dễ gây mụn hơn.
Chế độ ăn
Chế độ ăn chứa các thành phần có hàm lượng carbohydrate cao như gạo trắng, bánh mì hoặc quá nhiều đường có thể dẫn đến mụn.
Sử dụng một số mỹ phẩm làm từ sữa cũng có khả năng gây mụn. Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ da liễu của bạn về chế độ ăn hiện tại để có giải pháp điều chỉnh thích hợp với tình trạng da của bạn.
Điện thoại di động
Ngạc nhiên không? “Người bạn” thân nhất của bạn lại có thể là kẻ thù của bạn. Bề mặt điện thoại di động là môi trường thuận lợi cho vi khuẩn sinh sống và phát triển. Vì vi khuẩn thường xuyên tiếp xúc với tay bạn và nhiều bề mặt không sạch sẽ khác do vi khuẩn.
Nhiều người thường có thói quen giữ điện thoại sát mặt khi nói chuyện làm cho vi khuẩn trên điện thoại dễ dàng di chuyển sang da mặt bạn và gây ra mụn trên da.
Ngoài ra, nhiều người cũng sử dụng điện thoại gần mặt trong thời gian lâu. Điều có thể gây áp lực lên tuyến bã nhờn, kích thích chúng sản xuất nhiều dầu hơn và do đó dẫn đến nguy cơ gây mụn.
nghe điện thoại cũng là nguyên nhân gây mụn
Một số lưu ý khi điều trị mụn bạn nên biết
Bên cạnh những phương pháp sử dụng một số loại thuốc (kê toa hoặc không kê toa). Bạn nên tránh việc trị mụn với những phương pháp hoặc mỹ phẩm không rõ nguồn gốc.
Hiện nay, chúng được quảng cáo mang lại tác dụng quá nhanh chóng. Không có phương pháp nào có thể chữa hoàn toàn mụn chỉ sau 1 đêm.